Những điều lý thú về đôi mắt

Đôi mắt chính là phương tiện giúp bạn quan sát và phán đoán thế giới xung quanh. Nhờ có đôi mắt mà cuộc sống của chúng ta đầy màu sắc. Nhưng đôi mắt còn ẩn chứa những điều kỳ thú mà bạn chưa có dịp khám phá.

Những sự thật thú vị về đôi mắt

1. Có một thay đổi nhỏ trong kích thước của đôi mắt kể từ lúc bạn chào đời đến khi từ giã cuộc sống. Khi vừa chào đời, mắt có đường kính khoảng 18mm. Trong vòng một năm sau đó, kích thước này tăng lên đến 19,5mm.

Một người trưởng thành có đường kính của mắt vào khoảng 24-25mm và nhãn cầu bằng 2/3 kích thước một quả bóng bàn. Như vậy, trong suốt cuộc đời chúng ta, đôi mắt chỉ lớn thêm được khoảng 28% so với kích cỡ ban đầu.

2. Chúng ta nhận biết ánh sáng thông qua màu của chúng. Tuy nhiên, chúng ta chỉ có thể nhận biết ánh sáng có bước sóng trong khoảng giới hạn từ 380Nm - 740Nm. Đây là dải nhìn thấy của ánh sáng (quang phổ). Chính từ dải quang phổ này, Issac Newton đã chia ánh sáng làm bảy loại là đỏ, da cam, vàng, xanh da trời, xanh đậm, chàm và tím.

Năm 1790, nhà nghiên cứu Thomas Young cho rằng chúng ta chỉ nhìn thấy được ba màu là đỏ, xanh đậm và vàng. Các màu khác chỉ là sự pha trộn của ba màu cơ bản đó. Năm 1878, ông Ewald Hering đã đưa ra một lý thuyết về bốn gam màu cơ bản là đỏ, xanh da trời, vàng và xanh đậm. Theo đó, khi bốn màu cơ bản trên pha trộn với màu trắng hoặc đen sẽ tạo ra các loại màu sắc khác nhau mà con người có thể nhận biết.

Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa thật sự có một con số định lượng chính xác về số lượng màu mà con người có thể nhận biết được. Nghiên cứu gần đây nhất cho thấy con người có thể nhận biết được những sự khác biệt rất nhỏ giữa các màu. Các nhà nghiên cứu cho rằng con người có thể nhận biết được tối thiểu là khoảng 10 triệu màu khác nhau. Tuy nhiên, con số trên chưa hoàn toàn chính xác bởi trong mỗi nền văn hóa khác nhau thì cách phân biệt màu sắc cũng tương đối khác nhau.

3. Thời gian để lông mi hồi sinh là từ 4 - 8 tuần. Lông mi cùng với mí mắt có tác dụng bảo vệ đôi mắt khỏi bụi bẩn cũng như ngăn chặn các thành phần lạ xâm nhập mắt.

4. Thị giác là giác quan ưu việt và phát triển nhất của con người.

5. Màu mắt của chúng ta được quyết định bởi số lượng melanin - một loại sắc tố màu nâu đen có trong mống mắt. Nếu thiếu melanin, mắt sẽ có màu xanh, còn dồi dào melanin lại cho mắt có màu nâu. Do vậy, những người có tóc và da màu sậm thường là những người có hàm lượng melanin cao, do vậy mắt họ thường có màu nâu.

Trong khi đó, những người có tóc và da màu sáng thường là những người có hàm lượng melanin thấp và do vậy mắt họ thường có màu nhạt hơn. Điều này cũng giải thích nguyên nhân phần lớn mắt của trẻ sơ sinh thường sáng màu hơn so với người lớn, do hàm lượng melanin của trẻ sơ sinh còn thấp.

Nói chung rất hiếm người có hai màu mắt, nhưng đối với động vật thì điều này là khá phổ biến như ở ngựa, mèo và chó. Điều này có nguyên nhân từ sự biến đổi gen kiểm soát màu sắc. Đó có thể là một sự kế thừa sinh học tiêu biểu hoặc do những tổn thương trong sắc tố của mắt vì sử dụng thuốc.

6. Đã bao giờ bạn thử vừa hắt xì hơi vừa cố mở to mắt chưa? Chắc chắn một điều là bạn không thể làm được điều đó. Hắt xì hơi là một phản ứng ngẫu nhiên của cơ thể khi mũi chúng ta bị kích thích. Hắt xì hơi tạo ra một xung lực tác động lên toàn bộ cơ thể, bao gồm vùng bụng, ngực, cổ và mặt. Xung lực đó tác động lên các cơ ở mặt, làm cho mí mắt tự động khép lại. Phản ứng này là hoàn toàn tự động và ta không thể làm ngược lại được.

Hắt xì hơi gây ra một áp lực lớn lên đầu và cơ quan hô hấp. Do vậy, có thể xem sự khép lại của mí mắt là một cơ chế tự vệ.

6. Bất kì thời điểm nào, mỗi khi con người mở mắt ra thì đôi mắt sẽ không ngừng hoạt động hết công suất. Dù cho bạn có đứng tròng thì các phân tử bên trong vẫn làm việc để đảm bảo cung cấp cho bạn những hình ảnh rõ nét nhất, đạt "chuẩn HD".

7. Trung bình con người sẽ nháy mắt 17 lần mỗi phút.

3. Khi vừa sinh ra, chúng ta chỉ có thể nhìn thấy trong phạm vi 15 inch, tương đương chưa đầy 0,5m.

4. Mắt người có thể cảm nhận mà mã hóa được hình ảnh lộn ngược, một điều là không tưởng đối với mắt của nhiều loài vật khác trên Trái Đất.

5. Thực chất mỗi bên mắt của con người chỉ ghi nhận mỗi bên một nửa hình ảnh trái và phải. Sau đó dữ liệu được được truyền đến để não làm việc cho ra hình ảnh hoàn chỉnh.

6. Nước mắt có nhiều loại, không phải lúc nào cũng giống nhau. Ví dụ, khi bạn khóc ra nước mắt, cười ra nước mắt hay lúc cảm động, kích thích ra nước mắt, thì các loại nước mắt này có thành phần khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân làm bạn rơi nước mắt.

8. Nếu có một đôi mắt xanh, thì bạn có cùng tổ tiên, huyết thống sâu xa với tất cả những người mắt xanh khác trên thế giới, mặc cho sự khác nhau về chủng tộc, màu da, màu tóc...Và bạn thuộc chủng người "thế hệ mới", chỉ mới xuất hiện cách đây chưa lâu trên Trái Đất.

9. Còn nếu có đôi mắt nâu, thì bạn nên tự hào vì tổ tiên chúng ta là những chủng người đầu tiên xuất hiện trên Trái Đất cùng với người mắt đen. Người mắt xanh xuất hiện muộn nhất, chỉ trước đây khoảng 6.000 năm.

10. Sự thật là mắt khó có thể cảm nhận cả hai màu đen và trắng, não phải làm việc cật lực hơn để thấy được hai màu này. Vậy nên, những vật có màu sắc càng sặc sỡ thì mắt lại càng thích vì được hoạt động nhẹ nhàng hơn.

11. Nếu một ai đó có thể nhìn thấy trước khi bị mù, tức là không phải bị mù bẩm sinh, thì hình ảnh cuối cùng mà mắt nhìn thấy trước khi bị mù sẽ luôn hiện về trong giấc mơ mỗi đêm.

12. Các hình thức kiểm tra thị lực thông thường thật ra không chính xác lắm. Ví dụ như trên hình, nhiều chuyên gia đã chứng minh, những người có thể nhìn thấy ở vị trí số 8,9 chưa chắc đã có đôi mắt tốt bằng những người chỉ nhìn thấy ở vị trí số 2,3.

13. Nếu bạn bị cận thị thì nhãn cầu sẽ dài hơn người bình thường. Ngược lại, nếu bạn bị viễn thị thì nhãn cầu có ngắn hơn bình thường.

14. Đôi mắt của bạn là cơ quan có cấu tạo cực kì phức tạp, đứng thứ 2 chỉ sau não bộ thôi nhá!

15. Nếu ví mắt là một công ty thì nó có tới 2 triệu nhân viên làm việc (các bộ phận chi tiết của mắt). Quá khủng phải không?

16. Công ty “mắt” có thể xử lý 36000 thông tin liên tục mỗi giờ.

17. Bạn có biết anh chàng mắt này có cống hiến như thế nào đối với sự học của bạn không? 85% những gì bạn biết được là nhờ mắt đó nha!

18. Và dĩ nhiên, đóng góp nhiều nên anh bạn này cũng hơi bị tham khi chiếm tới 65% các đường thần kinh tới não bộ.

19. Theo tính toán của các nhà khoa học thì một người trung bình sẽ tiếp nhận hơn 24 triệu hình ảnh trong đời.

20. Có thể bạn sẽ trợn tròn mắt ngạc nhiên khi biết rằng các cơ khoẻ nhất không phải nằm ở… bắp tay mà chính là ở vòng ngoài mắt. 

21. Phần tròng mắt mà bạn soi gương và nhìn thấy thật ra chỉ là 1/6 kích thước mắt thôi à!

22. Chúng mình chớp mắt thực sự là để bôi trơn nhãn cầu mắt, còn khi gặp bụi thì đó là phản xạ có điều kiện để bảo vệ mắt thôi.

23. Trọng lượng cần đúng của một con mắt là… 28g.

24. Phe XY đọc chữ in bé tí ti siêu hơn phe XX.

25. Thật là ngạc nhiên khi biết rằng một người bình thường nháy mắt tới 10.000 lần mỗi ngày!

26. Đồng tử mắt của chúng mình sẽ co giãn tuỳ vào điều kiện của ánh sáng. Càng tối thì đồng tử càng giãn nở.

10 điều lý thú về bộ xương người

Bộ xương của em bé mới sinh chứa khoảng 300 cấu phần, là hỗn hợp của xương và sụn. Phần sụn sẽ dần cứng lên trở thành xương trong một quá trình gọi là sự hóa xương. Theo thời gian, số lượng xương "cộng thêm" trong trẻ sơ sinh hợp nhất lại tạo thành những chiếc xương lớn hơn, làm giảm số lượng xương xuống còn 206 khi đến tuổi trưởng thành.( Ảnh: Shutterstock)

Xương không phân bố đều trên khắp cơ thể. Chúng tập trung chủ yếu ở bàn tay và bàn chân. Mỗi bàn tay có 27 cái xương và mỗi bàn chân có 26 cái. Tổng cộng hai bàn tay và hai bàn chân có 106 xương, chiếm hơn một nửa số xương trong cơ người. (Ảnh: Shutterstock)

Xương móng là một chiếc xương có hình dạng móng ngựa trong cổ họng, nằm giữa cằm và sụn giáp. Đây là chiếc xương duy nhất trong cơ thể không kết nối với bất kỳ chiếc xương nào khác. Xương móng kết hợp với thanh quản và lưỡi để tạo ra tiếng nói của con người.( Ảnh: Null)

Xương có cấu tạo từ tế bào sống đang hoạt động. Vì vậy, nó cũng có khả năng mắc u lành tính và thậm chí cả ung thư. Năm 2013, giới khoa học tìm thấy một khối u trong xương sườn của người Neanderthal, có niên đại từ 120.000 đến 130.000 năm. Đây là khối u con người cổ xưa nhất từng được phát hiện. (Ảnh: Shutterstock)

Động vật có xương sống chỉ chiếm 2% so với tổng số động vật trên Trái Đất. 98% các loài còn lại là động vật không xương sống, như côn trùng, nhện và động vật thân mềm. (Ảnh: Rob Robbins)

Xương rất khỏe và cứng, thậm chí còn cứng hơn cả thép. Tuy nhiên chúng không phải là cấu trúc rắn chắc nhất trong cơ thể. Ngôi vị này thuộc về một bộ phận khác là lớp men răng (tập trung nồng độ cao khoáng chất, chủ yếu là muối canxi). (Ảnh: Stoughtondental)

Con người đã biết cách điều trị gãy xương từ hàng nghìn năm trước. Trong cuốn sách Edwin Smith Papyrus từ thời Ai Cập cổ đại (khoảng năm 1.600 trước Công nguyên) tác giả cuốn sách diễn tả phương pháp điều trị gãy xương, bao gồm một cánh tay bị gãy. Cuốn sách ghi rằng, chúng ta cần sắp xếp lại các mảnh xương cho đúng vị trí rồi băng bó vết thương lại bằng vải lanh. (Ảnh: Joseph Castro/Live Science)

Khoảng 3.000 năm trước, người Ai Cập cổ đại đã tạo ra bộ phận cơ thể giả đầu tiên là một ngón chân cái nhân tạo. Năm 2011, các nhà khoa học chỉ ra rằng người Ai Cập với ngón chân giả có thể đi lại bằng dép dễ dàng hơn so với những người mất ngón chân mà không có bộ phận thay thế. (Ảnh: PNAS)

Hầu hết người trưởng thành có 24 xương sườn (12 cặp). Tuy nhiên, trong 500 người thì có một người chứa một xương sườn phụ, gọi là xương sườn cổ. Nó phát triển từ phần dưới cổ, ngay phía trên xương đòn. Chiếc xương sườn phụ này có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe nếu chèn vào mạch máu hoặc dây thần kinh gần kề. (Ảnh: AAAS)

Con người không trực tiếp điều khiển xương. Khi chúng ta di chuyển tay, chân hoặc bất kỳ bộ phận nào khác của cơ thể, chúng ta đang ra lệnh cho các cơ gắn vào xương chuyển động. (Ảnh: School of Medicine and BioDigital Systems)

Những phát hiện lý thú về hành vi

Khỉ bắt chước: Các nhà khoa học chứng minh trong giai đoạn đầu chào đời, những chú khỉ con đã sở hữu một số kỹ năng bắt chước chủ yếu có tính chất tự nhiên của loài khỉ, như bắt chước ở nét mặt.

Bắt phải tranh luận: Tranh luận về những bất đồng là hoạt động có tính khoa học làm tăng hiệu quả của một chất sinh ra ở não trong quá trình tranh cãi, chất này như là một thuốc chống suy nhược, đặc biệt là trong chứng trầm cảm.

Tăng khả năng thích nghi: Nghiên cứu trên loài tinh tinh hoang dã cho thấy những con đực thích làm bạn với những con cái lớn tuổi hơn vì những đứa con của chúng có khả năng thích nghi và tăng cơ hội sống sót cao hơn.

Không làm chủ sự giận dữ: Một công trình nghiên cứu cho thấy có một sự cân đối đáng kinh ngạc về sự thịnh nộ của con người diễn ra có tính định kỳ theo năm tháng.

Hờn dỗi: Các nhà khoa học ghi nhận bộ não người già tái cấu trúc chính nó theo cách khuyến khích làm chủ cảm xúc của mình và có xu hướng nghiêng về những cảm xúc trái ngược. Điều này lý giải vì sao người già thường hờn dỗi thất thường.

T.T