Dạy trẻ đối diện khó khăn: Làm sao để thất bại không là mẹ của thất bại?

Ai cũng nói, thất bại là mẹ thành công. Tuy nhiên nếu không biết rút kinh nghiệm cho những lần thất bại đó, thì thất bại sẽ chỉ là mẹ thất bại mà thôi.

Bố mẹ hãy giúp con tìm ra nguyên nhân thất bại

Mẹ, con đều giỏi bao biện

Dồn hết sức vào cậu con trai đầu, chị Tâm (Tây Hồ, Hà Nội) kỳ vọng sau nhiều năm đưa con chạy sô từ lò luyện này sang lò luyện khác, cu cậu sẽ thi đỗ vào lớp THPT chuyên Ngoại ngữ thuộc Đại học Ngoại ngữ (Đại học Quốc gia Hà Nội). Mấy lần thi thử, ở các lò, con chị cũng chỉ ngấp nghé điểm đỗ. Thế nhưng chị vẫn cho rằng con mình thừa sức, chẳng qua là do cháu chưa tập trung.

“Sáng nay, đón con thi môn xong môn Văn thấy cháu buồn không vui trong khi nhìn các cháu khác đều hớn hở. Tôi hỏi thì con bảo đề văn “lệch” tủ khi có một câu 4 điểm trình bày cảm nhận tình mẫu tử trong đoạn thơ bài "Con cò" của tác giả Chế Lan Viên. Thằng bé liền bao biện, đó là bài học thêm”- chị Tâm nói. Ở môn Toán  buổi chiều, con chị Tâm cũng chỉ làm được hơn nửa đề thi. Chỉ còn môn ngoại ngữ nhưng với thực tế làm bài, chị Tâm không hy vọng con đỗ.

Thế nhưng, họ hàng gọi điện hỏi thăm, chị vẫn cứ khăng khăng cho rằng cháu học tốt nhưng xác định đi thi để thử sức thôi vì “cháu bị ốm đúng vào đợt thi” nên làm bài không như ý.

TS Vũ Thu Hương (giảng viên trường ĐHSP Hà Nội) cho biết cách dạy con như chị Tâm khá phổ biến. Vị chuyên gia này từng gặp không ít bà mẹ ấm ức khi con bị cô giáo đuổi ra khỏi đội danh dự của trường hay bị trượt trong kì thi hát, vẽ.... Thậm chí có những bà mẹ than thở phàn nàn rằng “không còn lỗ nẻ nào mà chui” khi bị cô giáo chê bai con thẳng thừng vào mặt. Đem nỗi ấm ức ấy trong lòng, các bà mẹ đã trút lên đầu con. Nhẹ thì bị quát mắng, chì chiết nặng bị ăn đòn.  

Ai cũng nói, thất bại là mẹ thành công. Tuy nhiên theo TS Hương thì nếu không biết rút kinh nghiệm cho những lần thất bại đó, thì thất bại sẽ chỉ là mẹ thất bại mà thôi.

“Vì thế, dạy con đối mặt với thất bại sẽ giúp con dũng cảm nhìn nhận mọi việc, đánh giá chính xác khách quan và từ đó rút ra kinh nghiệm cho bản thân mình. Như vậy để có thể thành công, chúng ta không thể quên được tác dụng của những lần thất bại”- TS Hương nhấn mạnh.

Cha mẹ cần làm gì?

Vấn đề mấu chốt ở đây là, bố mẹ cần phải làm gì khi con gặp thất bại? TS Vũ Thu Hương chia sẻ, việc đầu tiên các bậc phụ huynh cần phải làm là an ủi con. Lúc này, xỉ vả con chẳng có giá trị. Thay vào đó, bố mẹ nên bình tĩnh động viên để con đỡ buồn.

Sau khi con nguôi ngoai, hãy đưa con mảnh giấy ghi dòng chữ: “Để không thất bại, con phải....................... Nếu con....................... thì con sẽ thành công. Nếu con................................ thì con sẽ thất bại”. Sau đó, bố mẹ hãy  yêu cầu con điền vào những chỗ trống trong các câu đó. Con sẽ tự nhìn nhận ra mọi chuyện.

Có nhiều phụ huynh khi con thất bại thường tìm cách đổ lỗi vì lý do A, B, C. Chẳng hạn con thi trượt do năng lực hạn chế nhưng lại bao biện rằng hôm thi con bị ốm. Đây là điều hết sức sai lầm. Bởi điều này không giúp trẻ nhận ra bản chất của sự thất bại.

Vì thế các chuyên gia tâm lý cho rằng, bố mẹ tuyệt đối không nêu các lý do khách quan. Khi cha mẹ nói về các lý do khách quan, con sẽ học theo rất nhanh và thấy mình không sai gì cả, chẳng qua là không may. Như vậy, con sẽ nhanh chóng hình thành tính bao biện.

Thậm chí theo TS Hương thì trong trường hợp con đưa ra lý do để bao biện khi gặp thất bại thì bố mẹ cần phạt con thật nặng. “Khi con thất bại, cha mẹ không cần phạt vì điều đó cũng là 1 đòn giáng vào con rồi. Tuy nhiên, nếu như con không dũng cảm nhìn nhận mọi việc thì phải phạt thôi. Một hình phạt nào đó sẽ khiến con hiểu ra rất nhiều điều”- TS Hương nhấn mạnh.

Dẫn chứng điều này, TS Hương đưa ra ví dụ về cô con gái của mình. Hồi đó khi cháu còn nhỏ đã được chị cho đi học hát ở Cung thiếu nhi Hà Nội. Cô bé tỏ ra có năng khiếu, được thầy giáo khen, nhưng vì đi học xa lại phải học ngay sau khi đi học ở trường về, con mệt. Cô bé đã xin mẹ cho nghỉ học hát. Chị đồng ý với một lời nhắc nhở “mẹ sẽ không bao giờ cho con học hát nữa đâu nhé". Cô bé gật đầu đồng ý cái rụp.

Sẽ không có chuyện gì xảy ra nếu một ngày cháu không trúng tuyển vào đội văn nghệ của trường. Cô bé đã xin mẹ cho đi học hát lại. Tuy nhiên, TS Hương đã kiên quyết không đồng ý. Sau lần ấy, cô bé tự ý thức được với lời hứa của mình. Cho đến giờ, khi được mẹ cho học đàn piano, cô bé rất chăm chỉ.

Từ chính con gái của mình, TS Hương khẳng định, thất bại là bài học rất tốt cho con trẻ nếu như bố mẹ biết cách xử lý. Vì thế, đừng trách mắng con, chúng đã đủ đau khổ lắm rồi. Hãy động viên, chia sẻ và cùng con giúp con nhận ra sai lầm của mình.

Ngô Châu Anh

 

9 mẹo giúp giảm tần suất giận dữ nơi trẻ

Một đứa trẻ hiền mấy cũng có lúc cáu giận. Vậy cha mẹ sẽ cư xử thế nào khi trẻ lên cơn giận dữ.

TS Vũ Thu Hương (giảng viên trường ĐH sư phạm Hà Nội) cho rằng, khi đứa trẻ lên cơn giận, nếu cha mẹ không ứng xử phù hợp, cơn giận của trẻ sẽ càng bùng lên hoặc được dìm xuống để đợi dịp bùng phát. Vì thế, việc cần làm của các bậc phụ huynh là phải tìm cách giải quyết ngay những cơn “ bốc hỏa” nơi trẻ.

Bố mẹ hãy giúp con xua đi cơn nóng giận

“ Hãy đưa cho trẻ một cốc nước, sau đó yêu cầu trẻ viết lí do giận dữ đó ra giấy và xé tờ giấy đó đi. Cơn giận sẽ bay biến mất. Bố mẹ cũng có thể  yêu cầu trẻ đóng đinh lên một tấm gỗ đặt ở 1 góc cố định trong phòng. Sau khi đóng đinh xong, cơn giận của trẻ cũng sẽ bay đi” – TS Hương nhấn mạnh.

Ngoài ra, theo TS Hương bố mẹ có thể  rủ trẻ đi bơi, đi tắm. Sau khi vui đùa với nước mát, cơn giận cũng sẽ biến mất. Tuy nhiên, nếu tần suất giận dữ của trẻ nhiều thì chúng ta cần có 9 mẹo nhỏ để làm giảm tần suất cơn giận của trẻ như sau:

-  Nắm bắt những biểu hiệu cảnh báo cơn giận. Không ai hiểu con mình bằng bố mẹ, vì thế, các bậc phụ huynh cần phải nhận ra các dấu hiệu ban đầu của sự tức giận ở con trẻ. Một số dấu hiệu phổ biến là hàm răng nghiến chặt, cơ thể căng thẳng, nhịp thở tăng… Nếu đã nhận ra những biểu hiện đó, hãy giúp loại bỏ chúng khỏi con bạn. Hãy hợp tác cùng con để giải quyết vấn đề. Và cách nói chuyện hài hước, đánh lạc hướng cơn cáu giận của trẻ bằng những câu chuyện thú vị cũng là cách để trẻ tạm quên nỗi bức xúc trong lòng.

-  Tôn trọng trẻ ngay cả khi chúng không tốt. Cố gắng chỉ ra cho bé thấy rằng bé là một đứa trẻ tốt. Nếu bạn vẫn tôn trọng bé kể cả trong thời điểm bé có cư xử không tốt, con bạn sẽ biết những hành vi mà bạn mong đợi từ bé. Điều này cũng sẽ củng cố hành vi tích cực.

-  Bố mẹ không  tranh cãi khi trẻ tức giận. Hầu hết các bậc cha mẹ cố gắng giải thích với đứa trẻ khi chúng tức giận. Điều này không có ích và chỉ dẫn đến một phản ứng mạnh mẽ hơn từ đứa trẻ. Một cách tiếp cận tốt hơn để truyền đạt suy nghĩ và lập luận của bạn cho bé là sau khi trẻ đã bình tĩnh lại. Bé sẽ rộng mở hơn để lắng nghe bạn và cũng có nhiều khả năng hiểu những gì bạn đang nói hơn. Tranh cãi với đứa trẻ khi chúng đang tức giận sẽ chỉ làm tình hình trở nên phức tạp hơn mà thôi.

-  Hãy cảnh giác với cách bạn cư xử khi bạn tức giận.Trẻ em thường làm theo gương của cha mẹ. Nếu bạn bị mất kiểm soát khi tức giận và bắt đầu la hét hoặc đánh người khác, thì con bạn cũng sẽ “sao y bản chính”. Điều này vô cùng quan trọng để kiểm tra hành vi của bạn và thiết lập một ví dụ tốt cho trẻ. Bạn không thể mong đợi bé thay đổi hành vi của mình nếu bạn tự mình 'nổ' mỗi khi tức giận.

-  Gần gũi với trẻ trong các hoạt động. Một trong những sai lầm lớn nhất mà các bậc cha mẹ mắc phải là tự tách mình ra khỏi con cái khi bọn trẻ đang lớn lên. Nếu biết quan tâm đến những gì bé đang làm, bạn có thể giúp làm dịu cơn giận của con. Hầu hết những đứa trẻ tức giận hoặc cư xử không thích hợp thường ít được bố mẹ chú ý. Đừng khó chịu nếu con bạn muốn cùng bạn tham gia một số hoạt động. Hãy xem đây là cơ hội vàng để gắn bó với đứa trẻ.

- Thiết lập giới hạn khi còn nhỏ. Nếu bạn quá nuông chiều bé trong những năm đầu đời, thì sau đó bé sẽ đòi hỏi tất cả các nhu cầu của mình đều được đáp ứng. Nếu bạn từ chối yêu cầu của bé, bé sẽ nổi giận. Vì thế, bạn cần thiết phải nói "Không" với con trong những trường hợp nhất định, để bé biết rõ ràng về giới hạn của mình.

- Dạy cho trẻ cách giao tiếp hiệu quả. Dạy cho trẻ cách giao tiếp hiệu quả sẽ có tác dụng rất lớn trong việc đối phó với cơn giận giữ của trẻ sau này. Cố gắng dạy cho bé cách thể hiện tình cảm thái độ bằng lời nói của mình thay vì chửi bậy. Chúng cần được biết rằng việc chứng minh một điều gì đó không nhất thiết phải sử dụng những lời lẽ thô tục đó. Ngoài ra, bạn có thể cho bé thấy những điều này bằng ví dụ trong mọi trường hợp.

-  Không nên áp dụng những hình phạt thể chất. Vấn đề không phải là bạn đang tức giận như thế nào với hành vi của con mình. Hãy cố gắng để không xúc phạm tới thể chất của trẻ. Một hình phạt tốt sẽ giúp cho sự phát triển của trẻ em và bạn có thể sử dụng những cách khác nhau thay vì đánh, mắng trẻ. Cách bạn cư xử với con của mình khi bạn đang tức giận với chúng sẽ đặt nền móng cho sự tức giận của bé sau này.

- Tâm sự với trẻ. Khi cha mẹ tạo một mối quan hệ thân tình với con cái như bạn bè, trẻ sẽ tin tưởng thổ lộ những vui buồn của chúng để cha mẹ có những lời khuyên kịp thời với những bức xúc trẻ gặp trong đời. Chính phương thức đó sẽ giúp trẻ dễ dàng xử lý các mâu thuẫn để tránh những cơn tức giận không cần thiết.

Ngô Châu Anh