NGUYÊN TẮC ENZIM – SỐNG KHỎE MẠNH

Nguyễn Thị Mai Dung, Chuyên gia Dinh dưỡng & Sức khỏe, Human Dynamic

Cơ duyên đưa tôi đến với cuốn sách The Enzyme Factor của bác sĩ người Nhật Hiromi Shinya – cha đẻ của phương pháp nội soi đại tràng (ruột già) mang lại hy vọng sống cho hàng triệu người trên toàn thế giới, là trong những ngày tôi nghỉ phép nằm nhà do những vết lét trong dạ dày hành hạ khiến tôi đau đớn và sốt bừng bừng suốt cả tuần lễ. Là một người luôn chú ý cẩn thận với chế độ ăn cũng như các thói quen sinh hoạt có lợi cho sức khỏe, tôi không khỏi sốc khi kết quả nội soi cho thấy gần chục ổ loét trong dạ dày của mình. Ngay khi nhận kết quả xét nghiệm, trong đầu tôi xuất hiện nhiều ý nghĩ chằng chịt, trong đó có một cụm từ vô cùng đáng sợ, ít nhất là đối với bản thân tôi tại thời điểm đó “ung thư dạ dày”. Tôi vội gạt đi ý nghĩ đó và tự nhủ “bình tĩnh, bình tĩnh, chỉ viêm chút thôi, sẽ có cách giải quyết”. Ban đầu, tôi đành cắn răng uống kháng sinh để chấm dứt những triệu chứng viêm, đồng thời tập trung tìm hiểu những tài liệu, sách vở nói về căn bệnh này, và làm sao để chế ngự nó mà không phải đụng tới kháng sinh. Trong những ngày trăn trở đó, cuốn sách của bác sĩ Hiromi Shynia thực sự tác động mạnh với tôi, thậm chí là khiến tôi hoang mang trước một vài điều khẳng định gần như đi ngược lại với niềm tin của tôi trong suốt nhiều năm theo đuổi công việc tư vấn dinh dưỡng. Bác sĩ Hiromi Shinya đã đưa ra những nhận định như:

“Uống nhiều sữa là nguyên nhân của bệnh loãng xương.”

“Uống trà xanh Nhật Bản không có tác dụng trong việc phòng chống ung thư.”

“Ăn sữa chua không giúp cải thiện hệ miễn dịch đường ruột.”

Như một phản ứng tự nhiên, ban đầu tôi nghi ngờ cuốn sách, cũng bởi, đi kèm với sự nổi tiếng của cuốn sách này là những quảng cáo thương mại về sản phẩm enzim tiêu hóa (Digestive Enzyme) do chính vị bác sĩ Hiromi nghiên cứu sản xuất. Tuy nhiên, càng tìm hiểu sâu, tôi lại càng bị thuyết phục bởi những minh chứng khoa học và số liệu thực tế được nêu trong cuốn sách, cũng như trong nhiều tài liệu liên quan khác. Tôi bắt đầu ứng dụng từng bước, từng bước cho bản thân, cho gia đình và một số bệnh nhân, và dần thấy được những tín hiệu thay đổi tích cực, điển hình nhất là những vết viêm loét dạ dày không còn hành hạ tôi nữa, tần suất đi bệnh viện và dùng thuốc tây giảm xuống, gần như không đụng tới kháng sinh. Tôi cảm thấy mình khỏe khoắn hơn bao giờ hết, cả làn da cũng trở nên sáng mịn hơn. Những bệnh nhân được tiếp cận và áp dụng nguyên tắc enzim này đã đạt được những kết quả vượt ngoài mong đợi, và tôi thật sự mong muốn được chia sẻ những điều tuyệt vời này tới mọi người. Tôi xin phép được nhắc đến hai điều mà tôi cảm thấy tâm đắc nhất từ cuốn sách này.

Điều quan trọng đầu tiên, tôi tin rằng cơ thể chúng ta là một thể thống nhất hoàn hảo và có khả năng tự chữa lành bệnh mà không cần dùng thuốc, nhất là thuốc kháng sinh. Trong một số trường hợp cấp thiết, chúng ta cần thuốc, cần kháng sinh, song phần lớn các tình huống khác thì cơ thể chúng ta tự nó có thể chữa lành bệnh mà không cần thuốc. Tuy nhiên, một thực tế rất thường gặp là hễ chỉ gặp một vấn đề sức khỏe nho nhỏ, như là bị đau họng, nhức đầu hay đau bụng là chúng ta tùy tiện chạy ra nhà thuốc và nói với nhân viên bán hàng “Bán cho tôi liều viêm họng”, “Bán cho tôi liều tiêu chảy”. Các nhân viên nhà thuốc – cũng rất “hào phóng và chu đáo”, thoải mái bán cho chúng ta một nắm những túi nho nhỏ đã chia sẵn thuốc cho từng ngày, từng cữ uống, với các viên xanh xanh đỏ đỏ, với kháng viêm, kháng sinh, giảm đau giúp cho bạn, uống vào là dứt ngay triệu chứng đau, nhức, như là “thuốc tiên”. Tuy nhiên, vô hình chung, làm như vậy là ta đã tự mình tiêu diệt hệ vi khuẩn có lợi có sẵn trong cơ thể, khiến cho cơ thể dần bị suy yếu khả năng tự phòng vệ và dễ dàng mắc các bệnh nhiễm khuẩn, thậm chí dẫn đến tình trạng lờn thuốc và tăng nguy cơ bị bệnh thêm trầm trọng và có thể gây ra tử vong. Thay vì lệ thuộc vào kháng sinh, chúng ta cần tăng cường sức mạnh hệ miễn dịch của cơ thể để chủ động phòng vệ và có thể chiến đấu khi đương đầu với các tác nhân gây bệnh.

Điều quan trọng thứ hai, chính là hiểu được nguồn gốc tạo nên sức mạnh của hệ miễn dịch? Câu trả lời chính là “enzim”. Theo Hiromi Shinya, enzim chính là một chìa khóa cho sức khỏe của chúng ta, trong cơ thể có hơn 5.000 loại enzim với các vai trò khác nhau, tham gia vào tất cả các hoạt động, các quá trình chuyển hóa trong cơ thể như tiêu hóa, hấp thụ thức ăn, giúp đào thải các chất độc hại, làm sạch máu, nuôi hoạt động của não, xây dựng nên các tế bào và củng cố hoạt động của hệ nội tiết… Trước Hiromi, tiến sĩ Edward Howell – người tiên phong trong các nghiên cứu về enzim cũng cho rằng “cơ thể mỗi chúng ta chỉ có một số lượng giới hạn các enzim tiêu hóa và chất lượng cuộc sống của chúng ta phụ thuộc vào việc ta sử dụng nguồn tài nguyên đó như thế nào”. Việc thiếu hụt các enzim chuyển hóa sẽ dẫn đến tăng nguy cơ mắc các bệnh như tim mạch, tiểu đường và ung thư. Thực tế, việc theo dõi về y khoa trên 300.000 bệnh nhân của bác sĩ Hiromi Shinya cũng đã chỉ ra rằng, những người có chức năng đường ruột kém thì không bao giờ khỏe mạnh. Mắt xích quan trọng ở đây là ở chỗ, trong số hơn 5.000 enzim hoạt động trong cơ thể thì có khoảng hơn 3.000 loại được tạo ra từ các vi khuẩn đường ruột. Đồng thời, việc tăng cường ăn những thức ăn có chứa nhiều enzim cũng tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn đường ruột tăng sản sinh enzim. Ngược lại, những những người có thói quen sử dụng những thức ăn có chứa nhiều chất phụ gia, sử dụng rượu bia, thuốc lá, hay thường xuyên trong tình trạng làm việc căng thẳng và sử dụng nhiều thuốc tây thì sẽ khiến cơ thể bị đào thải enzim càng lớn, dẫn đến sự suy giảm hệ miễn dịch, khiến cơ thể tăng nguy cơ mắc bệnh, làm giảm thời gian sống cũng như chất lượng cuộc sống. Theo một cách khác, có thể nói, duy trì nguồn enzim đủ cho cơ thể chính là điều kiện cần và đủ để chúng ta giữ được sức khỏe và sống yên vui mà không lo ngại về bệnh tật.

Nguyên tắc Enzim của bác sĩ Hiromi Shinya được đúc kết dựa trên những nghiên cứu khoa học và dữ liệu y khoa thực tế, thực sự rất logic và có tính ứng dụng cao. Tuy nhiên, với sự chênh lệch về điều kiện sống ở Nhật Bản và Hoa Kỳ so với ở Việt Nam thì có lẽ việc áp dụng hoàn toàn nguyên tắc này cho người dân Việt Nam chưa thật phù hợp. Dựa trên nguyên tắc của bác sĩ Hiromi, cùng với việc nghiên cứu các tài liệu về enzim, và những quan sát trên bệnh nhân của mình, tôi tin rằng việc kiên trì thực hiện những lời khuyên vô cùng đơn giản sau đây thực sự sẽ giúp bạn hướng theo phong cách sống theo nguyên tắc enzim, giúp bạn củng cố sức mạnh của hệ miễn dịch và tránh được bệnh tật:

1. TĂNG CƯỜNG

• Số lần nhai: theo bác sĩ Hiromi Shynia, chúng ta nên nhai khoảng 30 đến 50 lần, giúp kích thích tuyến nước bọt tăng tiết enzim tiêu hóa thức ăn, góp phần cho quá trình tiêu hóa diễn ra thuận lợi và giúp cơ thể hấp thu dinh dưỡng từ thức ăn được nhiều hơn.
• Các loại rau củ quả tươi giàu chất xơ tự nhiên trong chế độ ăn hàng ngày như: chuối, măng tây, rau diếp, hành tây, tỏi, yến mạch… Hàm lượng inulin lớn trong các thực phẩm này chính là nguồn thức ăn cho vi khuẩn có lợi ở đường ruột phát triển.
• Các chế phẩm lên men như: dưa chua, dấm lên men tự nhiên…
• Các loại hạt họ đậu giúp dần thay thế đạm động vật bằng đạm thực vật, giúp giảm bớt lượng chất béo và cholesterol vốn dĩ có nhiều trong các loại thịt.
• Các thực phẩm giàu vitamin A như: cà rốt, khoai lang, bí đỏ, ớt chuông, cà chua, dưa hấu, đu đủ… giúp tăng khả năng bảo vệ niêm mạc ruột, duy trì hoạt động hiệu quả của hệ enzim tiêu hóa.
• Bổ sung nghệ như một loại gia vị trong bữa ăn giúp bất hoạt các vi khuẩn có hại sống ký sinh trong ruột.
• Những giấc ngủ đủ và sâu giúp cơ thể tái thiết sự cân bằng trong hoạt động của các cơ quan và cải thiện hệ thống miễn dịch.
• Tập thể dục đều đặn giúp các tế bào bạch huyết lưu thông nhanh hơn – đồng nghĩa với khả năng tăng cường hệ miễn dịch; đồng thời, tập thể dục giúp tống các vi khuẩn có hại ra khỏi phổi và đường hô hấp và việc tăng nhiệt độ cơ thể trong thời gian ngắn sau khi tập thể dục giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng hiệu quả hơn.

2. HẠN CHẾ

• Dùng đường và chất béo vì đó chính là nguồn thức ăn ưa thích của vi khuẩn có hại trong đường ruột.
• Dùng đạm động vật (có nhiều trong thịt cá trứng sữa) vì các loại thức ăn này không chứa chất xơ, khi đi vào hệ tiêu hóa sẽ gây tồn đọng phân trong đại tràng, làm tăng sự hấp thu độc tố vào thành đại tràng dẫn đến gia tăng nguy cơ viêm nhiễm và ung thư đại tràng.
• Các đồ uống có cồn do chúng gây ta tác động ức chế việc hình thành màng nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày và kích thích tăng tiết axit là tổn thương niêm mạc dạ dày.
• Tần suất và mức độ căng thẳng vì các nghiên cứu đã chỉ ra rằng hoạt động của hệ miễn dịch bị suy giảm khi bạn bị căng thẳng.

Điều cuối cùng, nhưng không kém phần quan trọng, đó là bạn cần có một tinh thần sống lạc quan, tích cực. Đó chính là chất xúc tác, là điều kiện giúp chúng ta duy trì động lực cho việc học hỏi những kinh nghiệm mới, sẵn sàng tiếp nhận và thay đổi để có được những “vũ khí” mạnh mẽ hơn, thông minh hơn bảo vệ sức khỏe. Không bao giờ là muộn để bắt đầu một thay đổi, để nắm lấy cơ hội làm chủ sức khỏe của mình, tránh xa khỏi bệnh viện và từ giã những viên thuốc kháng sinh mang hậu quả khôn lường.

Tài liệu tham khảo:

1. Hiromi Shinya. The Enzyme factor, 2007
2. Dịch giả Huỳnh Ngọc Trụ, The Enzyme factor – How to live long and never be sick
3. http://www.livestrong.com/article/315364-hiromi-shinya-diet/; Hiromi Shinya diet
4. http://www.health.harvard.edu/staying-healthy/how-to-boost-your-immune-system; How to boost your immune system

Human Dynamic – Global Partner for People Effectiveness